Nομοθεσία περί «Προστασίας από το Ξέπλυμα Χρήματος» Ν.3691/2008

«Σημειώνεται ότι στα πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα δεν περιλαμβάνονται αυτά που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα. Στα πρόσωπα αυτά εφαρμόζονται μέτρα συνήθους δέουσα επιμέλειας» (Ο λόγος που επελέγη η συνήθης δέουσα επιμέλεια για τα ημεδαπά πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα είναι ότι υπάγονται στον έλεγχο του «πόθεν έσχες και σε δημόσιο έλεγχο»

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ», έκδοση «ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ», σελ. 326

Βλέποντας κανείς την προσεκτική διατύπωση του ανωτέρω άρθρου, απορεί κανείς για την επιλεκτική ευαισθησία της Ελληνικής Νομοθεσίας, όπως αυτή έχει ενσωματώσει την σχετική Κοινοτική Οδηγία… Προσέξτε τι λέει ακριβώς …

Κατά την νομοθεσία, ο έλεγχος που πρέπει να κάνουν οι υπόχρεοι, κυρίως τα Πιστωτικά Ιδρύματα, για τον έλεγχο ξεπλύματος χρήματος, απαιτείται η εφαρμογή «δέουσας επιμέλειας».
Αυτή, ανάλογα με τον κίνδυνο λόγω του ότι ορισμένες κατηγορίες καταθετών είναι υψηλού κινδύνου, διαβαθμίζεται σε απλή και αυξημένη δέουσα επιμέλεια.
Αυξημένη σημαίνει, μεταξύ άλλων, «να λαμβάνουν επαρκή μέτρα για να διαπιστώνουν την πηγή του πλούτου και την προέλευση των κεφαλαίων στα οποία αφορά η επιχειρηματική σχέση ή συναλλαγή»
Στις κατηγορίες υψηλού κινδύνου, ανήκουν και τα Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα. Σε αυτά ανήκει μια μεγάλη κατηγορία προσώπων που έχουν ασκήσει σχετικά υψηλή πολιτική εξουσία, οι συγγενείς τους και οι συνεργάτες τους και θεωρούνται ως τέτοια για ΟΛΗ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑ και για 1 ακόμη έτος που αυτή έχει λήξει.
ΣΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΑΥΤΑ, ΔΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Γιατί άραγε; Μετά από τόσες καταγγελίες για διασπάθιση χρήματος από πολιτικούς, την υπόθεση SIEMENS κλπ, δεν θα έπρεπε να προσαρμοσθεί η Ελληνική Νομοθεσία ώστε να γίνει πιο αυστηρή;
Αρκεί η αφαίρεση μιάς παραγράφου από το Ν.3691/2008, ή τροποποίησή της, ώστε να λέει «Για τα πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα στην Ελλάδα, ισχύουν τα ΜΕΤΡΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΔΕΟΥΣΑΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ»
Γιατί δεν γίνεται η σχετική τροποποίηση;
Θέλουν πραγματικά οι Ελληνες Πολιτικοί να αποδείξουν ότι πραγματικά θέλουν την απόλυτη διαφάνεια;
ΙΔΟΥ Η ΡΟΔΟΣ, ΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΗΔΗΜΑ
ΘΑ ΤΟΛΜΗΣΟΥΝ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ??

Πρόληψη και καταστολή νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες

  • Ο κύριος φορέας για την καταπολέμηση του «ξεπλύματος χρήματος» και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας είναι η Financial Action Task Force-FATF που σήμερα αριθμεί 31 κράτη ως μέλη.
  • Εξέδωσε το 1990, 40 Συστάσεις που αναθεωρήθηκαν το 1996 και το 2003 για το «ξέπλυμα χρήματος» και 9 Ειδικές Συστάσεις το 2001 για την καταστολή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
  • Η Επιτροπή της Βασιλείας εξέδωσε το 2004 έκθεση με τίτλο Consolidated KYC (Know Your Customer) Risk Management που περιέχει διεξοδικές αρχές διαχείρισης κινδύνου στα πλαίσια της διαδικασία αναγνώρισης και πιστοποίησης της ταυτότητας των πελατών

Το κοινοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο βασίζεται σε 4 νομικές πράξεις

  • Οδηγία 2005/60/ΕΚ, σχετικά με την πρόληψη της χρήσης του χρημ/κού συστήματος για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
  • Οδηγία 2006/70/ΕΚ, αφορά τον ορισμό του «πολιτικώς εκτεθειμένου προσώπου» και κριτήρια για τα απλουστευμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας
  • Ο Κανονισμός (ΕΚ) 1889/2005, για τους ελέγχους ρευστών διαθεσίμων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την Κοινότητα
  • Ο Κανονισμός (ΕΚ) 1781/2006 ισχύει από 1/1/2007 αφορά τις πληροφορίες για τον πληρωτή που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών.

Ο Νόμος 3691/2008

  • Ο Νόμος 3691/2008 τροποποιεί και συμπληρώνει τους Νόμους 2331/95 και 3424/2004
  • Σύμφωνα με αυτόν στην έννοια της «νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες» (ξέπλυμα χρήματος) υπάγονται συγκεκριμένες πράξεις

Πράξεις που υπάγονται στο «Ξέπλυμα Χρήματος

  • Η μετατροπή ή η μεταβίβαση περιουσίας εν γνώσει του γεγονότος ότι προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες ή από πράξη συμμέτοχης σε τέτοιες, με σκοπό την απόκρυψη ή συγκάλυψη της παράνομης προέλευσής της ή την παροχή συνδρομής σε όποιον εμπλέκεται σ΄αυτές, προκειμένου να αποφύγει τις έννομες συνέπειες των πράξεών του.
  • Η απόκρυψη ή η συγκάλυψη της αλήθειας, όσον αφορά στη φύση, την προέλευση, διάθεση, διακίνηση ή χρήση περιουσίας, εν γνώσει του γεγονότος ότι προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες
  • Η απόκτηση, κατοχή, διαχείριση ή χρήση περιουσίας , εν γνώσει του γεγονότος ότι προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες
  • Η χρήση του χρημ/κού τομέα με την τοποθέτηση ή τη διακίνηση μέσω αυτού, εσόδων που προέρχονται από εγκληματικές δραστηριότητες με σκοπό τη νομιμοποίησή τους
  • Η σύσταση οργάνωσης ή ομάδας δύο τουλάχιστον ατόμων για τη διάπραξη πράξεων που αναφέρονται στα παραπάνω στοιχεία και η συμμετοχή σε τέτοια οργάνωση ή ομάδα

Εγκληματικές Δραστηριότητες («βασικά εγκλήματα

  • Εγκληματική Οργάνωση, Τρομοκρατικές πράξεις και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας
  • Παθητική δωροδοκία, Ενεργητική δωροδοκία, Δωροδοκία δικαστή
  • Σωματεμπορία, εμπορία ανθρώπων, απάτη με υπολογιστή
  • Εμπορία ναρκωτικών, όπλων, αρχαίων
  • Τα προβλεπόμενα «περί προστασίας εξ ιοντιζουσών ακτινοβολιών» και «είσοδος, διαμονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελλάδα
  • Δωροδοκία αλλοδαπού δημόσιου λειτουργού και υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
  • Πράξεις προσώπων που κατέχουν προνομιακές πληροφορίες και πράξεις χειραγώγησης της αγοράς
  • Κάθε άλλο αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση άνω των 6 μηνών και από το οποίο προέκυψε περιουσιακό όφελος

Γ. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3691/2008

  • Με το Ν. 3842/2010 προστέθηκαν στις εγκληματικές δραστηριότητες («βασικά εγκλήματα») του Ν. 3691/2008 και τα ακόλουθα: (σελ 296 του βιβλίου)
  • τα αδικήματα της φοροδιαφυγής που προβλέπονται στα άρθρα 17, 18 και 19 του ν. 2523/1997 και
  • τα αδικήματα της λαθρεμπορίας που προβλέπονται στα άρθρα 155, 156 και 157 του ν. 2960/2001.
  • Ειδικότερα, όσον αφορά τα αδικήματα της φοροδιαφυγής, νοούνται τα παρακάτω:
  • Μη υποβολή δήλωσης ή υποβολή ανακριβούς δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και αποφυγής πληρωμής πλοίων (άρθρο 17 ν. 2523/1997)
  • Μη απόδοση ή ανακριβής απόδοση ΦΠΑ και εν γένει παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων, τελών ή εισφορών (άρθρο 18 ν. 2523/1997)
  • Έκδοση ή αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολό της ή για μέρος αυτής (άρθρο 19 ν. 2523/1997, άρθρο 40 ν. 3220/2004)
  • Επίσης, με το Ν. 3932/10-3-2011 τροποποιείται ο Ν. 3691/2008 όσον αφορά την Επιτροπή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, η οποία καταργήθηκε.

Ποινικές Κυρώσεις

  • Κάθειρξη μέχρι 10 έτη και χρηματική ποινή από 20.000- 1.000.000 € για τον υπαίτιο πράξεων νομ/σης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες
  • Αν ο υπαίτιος είναι υπάλληλος υπόχρεου προσώπου κάθειρξη και χρηματική ποινή 30.000-1.500.000 €
  • Αν ο υπαίτιος ασκεί τέτοιου είδους δραστηριότητες κατ΄επάγγελμα η κατά συνήθεια ή έδρασε για λογαριασμό ή προς όφελος εγκληματικής ή τρομοκρατικής οργάνωσης, κάθειρξη και χρηματική ποινή 30.000-2.000.000 €
  • Φυλάκιση 2 ετών για υπόχρεο πρόσωπο ή υπάλληλό του που από πρόθεση παραλείπει να αναφέρει αρμοδίως ύποπτες συναλλαγές

Δήμευση περιουσιακών στοιχείων

  • Με την καταδικαστική απόφαση γίνεται κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν προϊόν νομ/σης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες
  • Η δήμευση επιβάλλεται και στην περίπτωση που αυτά ανήκουν σε τρίτο αν γνώριζε το αδίκημα
  • Αν η συγκεκριμένη περιουσία δεν υπάρχει πλέον δημεύονται περιουσιακά στοιχεία ίσης αξίας
  • Μπορεί να επιβληθεί και χρηματική ποινή από το δικαστήριο μέχρι του ποσού της αξίας της περιουσίας αν κρίνει ότι δεν υπάρχουν πρόσθετα περιουσιακά στοιχεία για δήμευση.

Υπόχρεοι στη νομοθεσία για το Ξ.Χ

  • Πιστωτικά Ιδρύματα
  • Χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί όπως : εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης, εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων τρίτων, ανταλλακτήρια συναλλάγματος,επιχ/σεις διαμεσολάβησης στη μεταφορά κεφαλαίων, εταιρείες παροχής πιστώσεων, οι ταχυδρομικές εταιρείες (εάν διενεργούν μεταφορές κεφαλαίων), ΑΕΕΧ, ΑΕΔΑΚ σε κινητές αξίες,σε ακίνητη περιουσία και επιχειρηματικών συμμετοχών, ΑΕΠΕΥ,ΑΕΕΔ, Ασφαλιστικές
  • Εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου, ορκωτοί λογιστές- ελεγκτές και εξωτερικοί λογιστές, φορολογικοί σύμβουλοι, κτηματομεσίτες, καζίνα, εταιρείες διοργάνωσης τυχερών παιχνιδιών, οίκοι δημοπρασίας, έμποροι αγαθών μεγάλης αξίας, εκπλειστηριαστές, ενεχυροδανειστές, συμβολαιογράφοι και δικηγόροι.
  • Φ.Π και Ν.Π. που παρέχουν υπηρεσίες σε εταιρίες και εμπιστέυματα (trusts)

Αρμόδιες Εποπτικές Αρχές για την τήρηση των υποχρεώσεων του Ν. 3691/2008

Η Τράπεζα της Ελλάδος για

  • Πιστωτικά Ιδρύματα
  • Εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης
  • Εταιρείες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων τρίτων
  • Ταχυδρομικές Εταιρείες (αν διενεργούν μεταφορές κεφαλαίων)
  • Ανταλλακτήρια συναλλάγματος
  • Εταιρείες παροχής πιστώσεων

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για

  • ΑΕΠΕΥ , ΑΕΕΧ, ΑΕΔΑΚ, ΑΕΕΔ

Η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ΕΠΕΙΑ)

  • Ασφαλιστικές εταιρίες

Μέτρα Δέουσας Επιμέλειας

  • Συλλογή πληροφοριών για το σκοπό της επιχ/κής σχέσης
  • Εξέταση με ιδιαίτερη προσοχή κάθε συν/γής που από τη φύση της μπορεί να συνδεθεί με Ξ.Χ.
  • Λήψη κάθε πρόσφορου μέτρου, ακόμα και μη κατάρτιση της συν/γής εφόσον δεν έχουν ικανοποιηθεί οι όροι πιστοποίησης της ταυτότητας
  • Άσκηση συνεχούς εποπτείας σχετικά με την επιχ/κή σχέση, με ενδελεχή εξέταση των συναλλαγών ώστε να διαπιστώνεται εάν οι συν/γές συνάδουν με την επιχειρηματική δραστηριότητα του πελάτη

Χρόνος πιστοποίησης ταυτότητας

  • Η πιστοποίηση της ταυτότητας των πελατών πραγματοποιείται πριν τη σύναψη της επιχ/κής σχέσης ή της διενέργειας της συναλλαγής
  • Δίνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης των ενεργειών επαλήθευσης της ταυτότητας και μετά τη σύναψη της επιχ/κής σχέσης, προκειμένου να μην παρεμποδίζονται οι συναλλαγές, μόνο στις περιπτώσεις που ο κίνδυνος Ξ.Χ είναι μικρός.
  • Σε περιπτώσεις που το υπόχρεο πρόσωπο δεν μπορεί να επαληθεύσει την ταυτότητα των πελατών δεν εκτελεί τη συναλλαγή, δεν συνάπτει την επιχ/κή σχέση ή διακόπτει οριστικά τη σχέση και εξετάζει εάν συντρέχει λόγος αναφοράς της υπόθεσης στην «Επιτροπή»

Μέτρα Απλουστευμένης Δέουσας Επιμέλειας

  • Δεν απαιτείται η απόδειξη της ταυτότητας του συναλλασσόμενου όταν ο πελάτης είναι:
  • Πιστωτικό Ίδρυμα ή χρημ/κός οργανισμός με έδρα την Ε.Ε. ή Τρίτη χώρα με ισοδύναμο καθεστώς εποπτείας
  • Εταιρίες εισηγμένες σε Ο.Α.της Ε.Ε., ΟΣΕΚΑ
  • Ελληνική δημόσια αρχή, ΝΠΔΔ, επιχ/ση ή οργανισμός που ανήκει κατά 51% στο Δημόσιο.
  • Δημόσιες αρχές ή Δημόσιοι Οργανισμοί των οποίων η ταυτότητα είναι δημοσίως γνωστή, διαφανής και καθορισμένη

Αυξημένη Δέουσα Επιμέλεια

Εφαρμόζεται για πελάτες που χαρακτηρίζονται Υψηλού Κινδύνου ζητούνται επιπλέον στοιχεία, κατά περίπτωση, επιβάλλεται ενισχυμένη και συνεχής παρακολούθηση της επιχ/κής σχέσης.

  • Λογαριασμοί πελατών μη κατοίκων
  • Λογαριασμοί εταιριών με ανώνυμες μετοχές
  • Λογαριασμοί υπεράκτιων (offshore) εταιριών και εταιριών ειδικού τύπου
  • Λογ/σμοί ενώσεων προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα
  • Λογαριασμοί διαχ/σης χαρτοφυλακίων σημαντικών πελατών
  • Συναλλαγές χωρίς φυσική παρουσία του πελάτη
  • Διασυνοριακές σχέσεις τραπεζικής ανταπόκρισης με τρίτες χώρες
  • Χώρες που δεν εφαρμόζουν επαρκώς τις συστάσεις της FATF
  • Λογαριασμοί Πολιτικώς Εκτεθειμένων Προσώπων Τρίτων Χωρών

Πολιτικώς Εκτεθειμένα Πρόσωπα

  • Νοούνται τα Φ.Π. στα οποία έχει ή είχε ανατεθεί σημαντικό δημόσιο λειτούργημα και οι άμεσοι στενοί συγγενείς τους ή τα πρόσωπα που είναι γνωστά ως στενοί συνεργάτες τους.
  • Αρχηγοί κρατών, κυβερνήσεων,υπουργοί,αναπληρωτές υπουργοί, υφυπουργοί
  • Μέλη κοινοβουλίων, Μελη ανώτατων και συνταγματικών δικαστηρίων
  • Μέλη ελεγκτικών δικαστηρίων, Μέλη Δ.Σ. κεντρικών τραπεζών
  • Πρεσβευτές και επιτετραμμένοι διπλωμάτες
  • Υψηλόβαθμοι αξιωματικοί ενόπλων δυνάμεων
  • Μέλη διοικητικών, διαχειριστικών, εποπτικών οργάνων κρατικών επιχ/σεων
  • Άμεσοι στενοι συγγενείς (σύζυγος, σύντροφος που εξομοιώνεται με σύζυγο,φυσικά ή θετά τέκνα, γονείς)

Υποχρεώσεις αναφοράς Ύποπτων Συναλλαγών

  • Τα υπόχρεα πρόσωπα και οι υπάλληλοί τους οφείλουν:
  • Να ενημερώνουν την Επιτροπή, με δική τους πρωτοβουλία, όταν γνωρίζουν ή έχουν σοβαρές ενδείξεις ότι πρόκειται για Ξ.Χ
  • Να παρέχουν στην Επιτροπή, στην αρμόδια αρχή τους και σε άλλες αρμόδιες δημόσιες αρχές, όταν το ζητήσουν όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες και στοιχεία
  • Τα υποκ/τα και γραφεία αντιπροσωπίας ελληνικών Π.Ι. και χρημ/κών οργανισμών που λειτουργούν σε άλλη χώρα διαβιβάζουν τις παραπάνω πληροφορίες στην αντίστοιχη με την Επιτροπή αλλοδαπή υπηρεσία και στη μητρική τους εταιρία.

Υποχρεώσεις αναφοράς Ύποπτων Συναλλαγών (β)

  • Κάθε Π.Ι. ή χρημ/κός οργανισμός οφείλει να ορίζει, για το σκοπό αυτό, ένα διευθυντικό στέλεχος στο οποίο τα άλλα στελέχη και υπάλληλοι πρέπει να αναφέρουν κάθε ύποπτη συναλλαγή
  • Στα υποκ/τα η αναφορά γίνεται κατευθείαν στο διευθυντή ο οποίος τη διαβιβάζει στο αρμόδιο διευθυντικό στέλεχος
  • Εάν ο διευθυντής αρνείται ή αμελεί ο υπάλληλος μπορεί να αναφερθεί ο ίδιος στο αρμόδιο διευθυντικό στέλεχος
  • Το διευθυντικό στέλεχος οφείλει να διαβιβάζει τις αναφορές που αξιολογεί σαν ύποπτες στην Επιτροπή
  • Απαγορεύεται να γνωστοποιείται στον εμπλεκόμενο πελάτη οτιδήποτε αφορά τη διαβίβαση ύποπτων υποθέσεων
  • Τα στοιχεία πιστοποίησης της ταυτότητας πελατών, τα στοιχεία των συναλλαγών και τα στοιχεία που αφορούν ύποπτες συναλλαγές πρέπει να φυλάσσονται για 5 χρόνια, μετά τη λήξη της σύμβασης ή της συναλλαγής.
  • Διαρκής παρακολούθηση λογαριασμών και συναλλαγών με βάση τον κίνδυνο

Συγκεκριμένες διαδικασίες

  • Αναγνώρισης και πιστοποίησης της ταυτότητας των πελατών
  • Αποδοχής νέων πελατών (απαραίτητη η ύπαρξη πολιτικής)
  • Κατηγοριοποίηση πελατών με βάση τον κίνδυνο
  • Τουλάχιστον 3 κατηγορίες κινδύνου
  • Χαμηλός, Κανονικός (Μεσαίος), Υψηλός και αντίστοιχα μέτρα «δέουσας» και «αυξημένης δέουσας επιμέλειας» για την παρακολούθηση κάθε κατηγορίας
  • Υποχρέωση για τα Π.Ι. να υιοθετήσουν επαρκή πληροφοριακά συστήματα και διαδικασίες για τη διαρκή παρακολούθηση λογαριασμών και συναλλαγών
  • Όλοι οι υπάλληλοι γνωρίζουν το πρόσωπο στο οποίο θα αναφέρουν τις ύποπτες συναλλαγές και υπάρχει ευκρινής και σύντομη οδός επικοινωνίας
  • Κατανέμονται σαφείς ευθύνες και καθήκοντα για τη διασφάλιση της τήρησης των σχετικών διαδικασιών
  • Εφαρμόζονται σε επίπεδο ομίλου πολιτικές, διαδικασίες και έλεγχοι για την πρόληψη
  • Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών περιλαμβάνεται στην έκθεση των εξωτερικών ελεγκτών
  • Υπάρχει υποχρέωση των Π.Ι. και χρημ/κών οργανισμών να εκπαιδεύουν τους υπαλλήλους τους
  • Καταρτίζεται ετήσια έκθεσης του Π.Ι. προς την Τ.Ε. για το Ξ.Χ. και την καταπολέμηση της χρηματοδότησης τρομοκρατίας
Share Post